De vertaling is van oudsher een thema van de hermeneutiek,taalfilosofie en van de kennistheorie. De hermeneutiek thematiseert het fenomeen der vertaling als ervaring van distantie en andersoortigheid ( alteriteit ).Ook de voor de hermeunetiek( leer der exegese ) zo belangrijke omgang met overlevering en traditie sluit vaak de noodzaak van de vertaling in.
Daarbij hebben verschillende filosofen erop attent gemaakt, dat de vertaler steeds in zijn eigen horizon staat, waarin hij het product van zijn vertaalinspanningen moet rangschikken. Een louter vertalen van de tekstinhoud van de bron- naar de doeltaal is daarom niet mogelijk.

De vertaler moet beslissen of hij de vreemdsoortige tekst aan de eigen taal aanpast en de vreemdsoortigheid zo weet te camoufleren of dat hij deze vreemdsoortigheid juist met de middelen van de eigen taal wil reproduceren.
Beide manieren zijn legitiem, een beslissing welke versie "dichter" bij het origineel is, is niet alleen door een verwijzing naar de basis van de tekst te nemen.

Naar de vraag over de principiële vertaalbaarheid, dus de mogelijkheid van een “overdracht van de inhoud “ vertegenwoordigt bv. Quine de these van de onduidelijkheid van de vertaling, die zegt, dat tussen meerdere mogelijke vertaalvarianten geen objectieve rangorde kan worden vastgelegd en dat taal in het algemeen steeds alleen in de context van de ervaring is te interpreteren.

Zowel in de translatologie alsook in de vertaalpraktijk wordt van een principiële vertaalbaarheid tussen natuurlijke talen uitgegaan, die zich tenminste tot het propositionele gehalte van een uiting , maar ook mogelijk niet tot elke connotatieve betekenis uitstrekt. Het blijkt, dat in natuurlijke menselijke talen in principe alles kan worden uitgedrukt .

Als er voor bepaalde begrippen of concepten geen eigen lexemen zijn, dan kunnen ze op een andere manier worden uitgedrukt, door morfologische structuren of omschrijving, parafrase resp. teruggrijpen naar andere concepten. In de taalfilosofie is het probleem van het vertalen op grond van de these van interesse, dat het wezen van taal, betekenis en zin juist bij de overgang van een taal naar een andere is te doorgronden.